Yılda 8 Kilogram Tüketiyoruz!

Beyin gelişiminden, kanser ve şeker hastalığından korunma, bağışıklık sistemini kuvvetlendirme gibi birçok yararı bulunan balığın ülkemizde tüketimi oldukça azdır. Sadece yıllık 8 kilo tüketimi olan balığın daha fazla tüketilmesi gerekmektedir.

Ülkemizde Balık Tüketimi

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de balık tüketimi, önerilen miktarların oldukça altında bulunuyor. Türkiye'de kişi başına balık tüketimi yılda 8 kilogram iken, dünyada ortalama 16 kilogram, Avrupa Birliği'nde (AB) ise 22 kilogram olarak gösteriliyor. Olumlu etkilerin sağlanabilmesi için haftada en az 2 kez (300gr.) balık tüketilmesi gereklidir.

Balığın Faydaları

Balığın insanların uzun zamandır avcılık ile elde ettikleri bir kaynaktır. Protein içeriği ve A, D, K ve B grubu vitaminler (B1, B2, B6, B12) açısından zengin olması insan sağlığı açısından oldukça faydalıdır. Ayrıca içeriğinde; iyot, selenyum, fosfor, magnezyum ve çinko mineralleri bakımından da iyi bir kaynak olan balığın, insan vücudunda üretilemeyen ve bu sebeple mutlaka besinler yoluyla vücuda alınması gereken yağ asitlerinden olan çoklu doymamış yağ asitleri, EPA (eikosapentoenoik asit) ve DHA'nın (dokosaheksaenoik asit) en önemli kaynağıdır.

EPA ve DHA'nın Türkiye'de oldukça sık görülen kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı ve kanser gibi pek çok hastalıktan korunmada önemli sağlık etkilerine sahip olduğunu vurgulayan uzmanlar, olumlu etkilerin sağlanabilmesi için haftada en az 2 kez (300g.) balık tüketilmesinin gerektiğini belirtmektediler. Ancak Türkiye'de balık tüketiminin önerilen miktarların oldukça altında. Türkiye'de kişi başına balık tüketimi yılda 8 kilogram iken dünyada ortalama 16 kilogram, Avrupa Birliğinde (AB) 22 kilogramdır. Bu sebeple tüketiminin artırılması teşvik edilmelidir.

Balık Tüketimi Vücut Sağlığına Katkıları

Özellikle beyin gelişiminin çok hızlı olduğu anne karnından başlayan ilk 0-3 yaş dönemi için balık tüketimi çok önemlidir. Biyolojik değeri yüksek protein ve esansiyel amino asit kaynağı olan balık, içerdiği omega-3 çoklu doymamış yağ asitleri ile beyin gelişimine olumlu katkı sağlar. Bu sebeple özellikle gebelikten itibaren anne adaylarının ve 7. aydan itibaren tamamlayıcı beslenmeye başlayan bebeklerin tükettiği balığın beyin gelişimini olumlu yönde etkileyecektir.

Ayrıca balık protein içeriği zengin olduğundan diğer besinlerde olduğu gibi balık da saklama, hazırlama ve pişirme kurallarına dikkat edilmediğinde çabuk bozularak sağlık risklerine yol açabilmektedir. Bu sebeple vatandaşların besinlerin sağlıklı ve güvenilir şekilde tüketilmesi konusunda bilgilendirilmelidir.

Kış aylarında balık, içerdiği yağ asitleri dolayısı ile bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesine destek olmaktadır. Kış mevsiminde güneşten fazla yararlanılamadığı için kemik ve diş sağlığında önemli olan D vitamininin karşılanmasında balık açık kapatan bir besindir.

Halk arasında balığın, süt ürünleri (yoğurt, ayran gibi) ile bir arada tüketiminin zehirlenmeye sebep olacağına dair yanlış bir kanı bulunmaktadır. Balık ve yoğurdun her ikisinin de taze olması durumunda bir arada tüketilmesi her hangi bir sağlık sorunu yaratmayacaktır.

Balık Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Balık hem alırken hem de tüketilirken bazı noktalara dikkat edilmelidir. Balık satın alırken, gözlerinin parlak ve lekesiz, solungaçlarının kırmızı-pembe, pulları ve yüzgeçlerinin diri, derisinin gergin olması ve sert etli kısmına parmak ile basıldığında parmağın bıraktığı izin hemen düzelmesi gerekmektedir. Her balık bol bulunduğu mevsimde satın alınmalı.Konserve balık satın alırken, mutlaka etiket bilgiler okunmalı. Son kullanma tarihine, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan üretim/ithalat izni bulunmasına, kutuda delik, hasar veya bombeleşme olmamasına dikkat edilmelidir.

Taze balıklar satın alındıktan sonra iki saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemeli, pulları ve içi hemen temizlendikten, yıkanıp, iyice kurulandıktan sonra pişirilinceye kadar uygun bir kapta buzdolabı ısısında muhafaza edilmeli. Balıkların, buzdolabı ısında 1-2 gün, derin dondurucuda ise 3-6 ay saklanmalıdır. Balık pişirmede en uygun ve sağlıklı yöntemler, buğulama, haşlama veya yağsız tavada pişirmedir. Kızartma yöntemi balığın besin değerinin azalmasına neden olmaktadır. Çiğ balık ve deniz ürünleri parazitler, bazı bakteri ve virüsler açısından risk oluşturur. Ayrıca, B1 vitamininin yetersizliğine yol açması sebebiyle balığın çiğ veya az pişmiş şekliyle tüketiminin sakıncalı olabileceği unutulmamalı.