TENYA (SERIT)

Tenya Hastalığı

Şerit hastalığı olarak da adlandırılabilecek olan taenia enfestasyonu parazit adı verilen küçük canlılarla meydana gelen ve genelde sindirim sistemini tutan bir rahatsızlıktır. Tenyalar, az pişmiş veya çiğ et (tenya bulunan) yemekle bulaşır. Sığırlar genelde Taenia saginata bulaştırırken, domuzlar taenia solium taşıyıcısıdırlar. Tenyalar segmentli yani boğumludurlar. Her boğum yumurta üretebilme kapasitesine sahiptir. Bu hastalık son derece yaygındır ve tedavisi mümkündür.

Sığır Tenyası (Taenia saginata)

Etle alınan tenya larvaları (olgunlaşmamış tenyalar) insan bağırsaklarındaolgun hale gelebilirler ve boyları 4-6 metreye ulaşabilir. Tenya hastalığı genelde her hangi bir belirtiye sebep olmaz. Kişi kendisinde tenya olduğunu genelde dışkısında tenyaları görünce fark eder ve bu tenyalar hareketlidir.

Sığır Tenyası Belirtileri

Çok sık rastlanmasa da karın üst bölgesinde ağrı, ishal, bulantı, kilo kaybı görülebilir. Bazen apendiks, safra kanalları ve pankreas kanalında tıkanıklığa neden olabilirler. Dışkıda parazitin yumurta ve boğumlarının görülmesi ile tanı konur. Taenia saginata nın hareketli parçaları dışkıda görülebilir. Parazit yumurtalarını makat civarında toplayabilmek amacı ile kullanılan selofan bant yöntemi ile %85-95 hastada tanı konulabilir.

Tenya Hastalığı Tedavisi

Tenya hastalığı, ilaçlarla ve genelde tek doz kullanılarak tedavi edilebilir. En çok kullanılan ilaç niclosamide etken maddeli ilaçlardır.

Domuz Tenyası (Taenia solium)

Uzunluğu yaklaşık olarak 5 metre civarındadır. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte dünyada çok yaygındır. Bunun sebebi İslam inancından kaynaklı domuz eti tüketilmemesidir. Sığır tenyasından farklı olarak beyin, kalp, göz, akciğer, cilt altı ve kaslarda kist oluşumuna neden olabilirler: Domuz tenyası bulunan yetişkinler ve çocuklar eğer yeter derecede hijyene dikkat etmezlerse, dışkılama sonrası elleri ile makattaki yumurtaları alarak yutarlar. Bu yumurtalar bağırsaklara ulaştığında içlerinden larvalar çıkar ve dokulara geçerek kister oluştururlar. Eğer larvalar beyne ulaşırsa epileptik ataklar ve  diğer sinirsel problemlere sebep olabilirler. Bu duruma cysticercosis adı verilir.

Ayrıca sığır tenyasında olan belirtilerle karşılaşılabilir. Dışkıda yumurta ve larvaların görülmesi ile tanı konabilir. Ayrıca radyolojik incelemelerde kistler görülebilir. Cilt altındaki şişliklerden yapılan biyopsi ile de tanı konulabilir.Tedavide tek doz niclosamide kullanılır. Kist oluşan durumlarda tedavi edilmesi için ameliyat şarttır..

Balık Tenyası (Diphyllobothrium latum)

Bazı tatlı su balıkları ve som balığı Diphyllobothrium latum adı verilen tenya bulaştırabilirler. Genelde tuzlanmış, çiğ veya iyi pişmemiş balık eti ile bulaşır.Bunların uzunlukları 3-10 metre uzunluğunda olabilir. Diğer tenyalar da olduğu gibi bu tenyalarda bağırsaklara tutunurlar.

Dişi parazit günde 1 milyondan fazla yumurta çıkarabilir. Karın ağrısı, karın krampları, kusma, kilo kaybı ve Vitamin B12 eksikliği ve makrositer anemi gelişebilir. Dışkıda bol miktarda bulunan yumurtaların saptanması ile tanı konur.

Bağırsak Tenyası Tedavisi

Tedavide tek doz niclosamide kullanılır ve bu sayede tenayalardan kurtulunmuş olur. Tenyalardan korunmak için etlerin yeterli miktarda pişirilmesi tenya larvalarını parçlanması gerekir. Tuvaletten sonra yeterli el yıkama ve daima uygun temizlik hastalığın yayılmasını önler.