C Vitamini

Askorbik Asit

Vitamin c olarak da bilinen askorbik asit (ascorbic acid) vücudumuz için hayati önemi olan bir vitamindir. Fazla tüketilmesi durumunda idrar yoluyla atılan c vitamini suda çözünen ve vücutta depolanmayan bir vitamindir. Kimyasal formülü (C6H8O6) olan L-ascorbic acid, 100 gram suda 33 gr çözünebilir. Suda fazla bekletildiği zaman bozulma yapan ascorbic acid suda çözündükten hemen sonra tüketilmeli veya kullanılmalıdır yoksa bozulur ve kullanılmaz hale gelir. Genellikle limonda ve portakalda çok bulunduğu düşünülse de aslında en çok kuşburnu, biber ve maydanozda bulunur. Çoğu hayvanlar ve bitkiler, kendi c vitaminlerini glukozdan üretebilirler. İnsanlar c vitamini üretemediklerinden bunu besinlerden almak zorundadırlar. İnsanlar c vitaminini fazla tükettiklerinde idrarları sarıya boyanır.

C Vitamini Faydaları

C vitamini insan sağlığı açısından oldukça önemlidir. Vücut dokusuna sağlamlığını veren kolajenin üretiminden alyuvarların işlemesine kadar çok sayıda görevi vardır. Vücudumuzdaki demir (fe) dengelenmesinde önemli bir rol oynar. Kolajen üretimini sağlayan bu vitaminin normal bireylerde günlük 60 mg, hamile kadınlarda 75 mg, sigara içenlerde ise 100 mg alınması gerekmektedir. C vitamini antitoksidan kaynağı olmasından kaynaklı koruyucu bir özellik taşır. C vitamini yüksek miktarda oksijen tutulmasını sağlar ve toksiklerin etkisini azaltarak vücudu korumaya alır. Askorbik asit oksijen tutma özelliğine sahip olması sebebiyle antioksidan olarak kullanılır. Yağların ve yağlı besinlerin uzun süre saklanabilmesi, beyaz renkteki sebze ve meyvelerin kararmasının önlenmesi için kullanılır.

C vitamini diğer vitamin ve mineraller ile kullanıldığında özellikle cilt bakımında oldukça faydalıdır. Cilt lekeleri, kırışıklıklar, ve bir çok cilt hastalığına oldukça iyi gelen bir vitamindir.Askorbik asidin kan damarlarının kuvvetli olmasında da etkili olduğu düşünülmektedir.

C Vitamini Eksikliği

C vitamini (askorbik asid), insanlar için zorunlu bir besindir. Bitkisel ağırlıklı beslenen insanlarda eksikliği çok fazla gözlemlenmez.

C vitamin eksikliğinde kan damarları zayıflamakta ve ufak darbelerle kanamalar görülebilmektedir. Vücutta yorgunluk, halsizlik ve isteksizlik c vitamini azlığında karşımıza çıkar. Ayrıca eklem ağrıları ve nefes darlığı c vitamini eksikliği durumlarında ortaya çıkmaktadır. C vitamini eksikliğinin önemli bir erken belirtisi de bitkinliktir. C vitamini eksikliğinde ciltte kolajen üretimi azalır ve kanamalar görülür. Yaralar geç iyileşir, kıl kökleri zayıflar, saç ve kirpik dökülmeleri olur, diş etleri kanar ve dişler dökülür.

C Vitamini Kullanımı

Genellikle toplum olarak kış aylarında  soğuklardan korunmak için c vitamini tüketilir, kırmızı biber, maydonoz ve kivi c vitamini olarak daha sağlam kaynaklar arasındadır Grip ve soğuk algınlığına iyi geldiği düşünülmesine rağmen çok fark yaratan etkileri yoktur. Kanser hastalarında kullanılması son dönemlerde yaygınlaşsa da siz bu tarz vitaminleri doktor tavsiyesi olmadan kullanmayınız.

C vitmaini cilt ve saç bakımında oldukça sık kullanılır. Cilt bakımında c vitamini kullanımı genellikle cilt lekeleri, kırışıklıklariçin kullanılmaktadır. Ayrıca anti oksidan, yaşlanma karşıtı, cilt aydınlatma olarak da kullanılan c vitamini egzama ve sedef hastalığına karşı oldukça etkilidir. Saç bakımında c vitamini kullanımı yaygın yapılmaktadır, saç rengi açma saç boyası akıtmada, kıl köklerini beslemede ve tırnak bakımlarında c vitamini yararlanılan vitaminlerdendir.

C Vitamini İçeren Besinler

Askorbik asit bütün canlı dokularda bulunur. Doğada çok yaygın şekilde bulunan bu vitaminin en zengin kaynaklarını taze meyve ve sebzeler ve çiğ et oluşturur. Meyveler arasında en çok askorbik asit içerenler; limon, portakal, greyfurt, kivi, ananas, çilek ve frenk üzümüdür. Elma, armut ve erik ise bunlara göre daha az miktarda c vitamini içermektedir. Bu meyvelerden özellikle sitrus meyveleri (limon, portakal, greyfurt), kivi ve domatesin dış kısımları (kabuk) askorbik asit bakımından zengindir.

Sebzeler, özellikle kuşburnu, karnabahar, lahana, ıspanak, kuru soğan, biber, turp, tere, maydanoz ve yer elması askorbik asit bakımından en zengin kaynaklardandır.

100 gr bitki c vitamini mg

Kuşburnu        450
Kırmızı biber   340
Maydanoz       180
Yeşil biber       100
Kara lahana      94
Kivi                     90
Karnabahar      80
Çilek                  70
Kızılcık               55
Ispanak             50
Portakal            50
Greyfurt           43
Limon               30
Mandalina       30
Şeftali               28
Domates          23
Ahududu          22

C Vitamini Zararları

Besinlerdeki askorbik asit, vücuda alındıktan birkaç saat sonra ince bağırsaktan emilerek kana geçer. 100 mg ve daha az vitamin alındığında bunun %80-90'ının emildiği belirtilmiştir. Bu esnada kandaki düzeyi kısa süre için yükselir. Kan dolaşımı ile dokulara taşınır ve fazlası böbreklerden idrarla dışarı atılır. Gereğinden fazla alınan askorbik asidin bir bölümü de monosakkaritlerde olduğu gibi karbondioksit ve suya okside olur.

C vitamini vücutta depolanmayan bir vitamin olduğu için zararları çok fazla değildir, uzun süreli ve yüksek miktarlarda kullanımında sindirim sisteminde tahribatlar yapabilir. Ayrıca uzun süreli yüksek kullanımlarda böbrek taşı yapma riski vardır.