Böbrek Taşı Tedavisi

Böbrek Taşı Tedavisi

Kanda, aşırı alınan ya da vücutta meydana gelen maddeler çok yüksek miktarda ise ya da az su içilmesine bağlı az miktarda idrar sıvısı olursa, bu maddeler daha yüksek yoğunlukta (konsatrasyonda) idrar ile dışarı atılır . Yoğun olan maddeler belirli bir eşik yoğunluk değerinin üstüne çıkınca kristalleşir ve bu kristallerde birbirine yapışarak kumları ve bunlar da birleşerek taşı meydana gelir.

Böbrek Taşı Ameliyatı

Böbrek içindeki taşlar bazen çok iri boyutlara ulaşır. Taş büyüdüğü dönemde tıkanıklık yaratmazsa farkına varılmadan çok büyüyüp böbreğin tamamını doldurabilir. Bu taşların girintili çıkıntılı yapılarından dolayı staghorn (geyik boynuzu) veya koraliform (mercan biçiminde) taşlar adı verilir. Mutlaka ameliyatla taşların temizlenmesi önemlidir.

İlaçlarla tedavi mümkün mü?

Taş sancısının şiddetlendiği durumlarda hasta genellikle acil servisleri ziyaret ederler ve  tedavi amacıyla güçlü ağrı kesicilerin alınması şarttır. Ancak böyle bir tedavinin uygulanması için taş dışı olabilecek sebepler kesin olarak yok edilmesi gerekir. Bunun dışında taş hastalarında koruyucu amaçla bazı ilaç tedavileri uygulanır. Taşın cinsi biliniyorsa ve bazı kan-idrar tahlilleriyle altta yatan problemin ne olduğu belirlenebiliyorsa nedene yönelik risk azaltıcı ilaç tedavileri verilebilir.

Hangi durumlarda girişim gerekir?

3-4 haftalık bir süre içinde hasta, taşını kendiliğinden düşüremediyse ya da tanı konduğunda 10 milimetreden iri bir taşın olduğu belirlenmişse girişimsel tedaviler düşünülür. İdrar yolunu tıkamayan hastaya herhangi bir rahatsızlık vermeyen, böbrek içindeki kaliks denilen küçük odacıklar içinde yerleşmi taşlar bir süre hareket edebilir. Ancak genel kanı bu tür taşların da hasta için en az riskli yöntemlerden birini seçerek tedavi uygulamalarına başlamalarıdır. Böbreğin tamamını ya da büyük kısmını dolduran taşlar bir rahatsızlık vermese de zaman içinde enfeksiyon, böbrek fonksiyonlarını ciddi bozma ve kansere yol açma gibi riskleri nedeniyle mutlaka ameliyatla çıkarılmaları şarttır. Böbreklerin girişim sonrası taşsız hale gelmeleri hayati önem taşır.

Endoürolojik girişimler neler?

• Şok dalga (SWL): vücut dışından gönderilen ses dalgalarıyla taşın kırılması.
• Üreteroskopik (URS): İdrar yolundan girilerek yapılır.
• Fleksıbl üreteroskopik (F-URS): Önceleri yalnızca üreter (böbrekle mesane arasmdaki kanal) taşları için uygulanıyordu. Gelişen teknolojilerin yardımıyla gövdesi kıvrılıp bükülebilen, ucu yönlendirilebilir çok ince cihazlarla böbrek içindeki fazla iri olmayan taşlara müdahalede kullanılıyor.
• Perkütan (PNL): İri böbrek taşlarında artık ideal tedavi olarak kabul ediliyor. Bu yöntemde önce sırtın yan tarafından yaklaşık 1.5 santimlik bir keşi yapılıyor. Sonra 1 santimlik borunun içinden böbrekteki taşlar temizleniyor.

Taşlar bütün olarak mı çıkarılıyor?

Vücut içinden taşa ulaşılarak uygulanan endoskopik tedavilerde küçük boyuttaki taşlar bütün olarak alınıyor. Bütün çıkarılması mümkün olmayan iri taşlar ise lazer, pnömatik, ultrasonik gibi değişik sistemlerle çalışan taş kırma jeneratörlerinin yardımıyla ile kırıldıktan sonra özel taş yakalayıcı kateterler ile almıyor.

Hastanede yatmak gerekir mi?

SWL tedavi uygulaması hastaneye yatmadan gerçekleştiriliyor, URS tedavisinde hastalar aynı gün veya bir gün sonra taburcu edilirken PNL uygulamaları sonrasında genellikle 2-3 gün hastanede kalmaları şarttır.

Şok dalga tedavisi nasıl uygulanıyor?

1-2 santime kadar oları böbrek taşlarında ve üreter taşlarında X-ray ya da ultrasonografik görüntüleme kılavuzluğunda gerçekleştirilir. Kuvvetli ağrı kesiciler ya da anestezi altında vücut dışından gönderilen ses dalgalarıyla taşın üzerine odaklanarak taşların kırılması asıl hedeftir. Seans sonrası hastalar bol su tüketilip hareket ederek kırılan taşlarını dökmeyi amaçlar. Nadiren, irice taşların tedavilerinde taşların rahat dökülmeleri ve bu süreçte tıkanıklığa yol açmamaları için tamamı idrar yollarının içinde kalan özel bazı kateterler yerleştirmek gerekebilir (DJ kateter). Böbrek taşlarının tedavilerinde şok dalgaları kaçınılmaz şekilde böbreğin parankim denen etli kısmına da gelir ve genellikle tedavi sonrası birkaç gün devam eden kanlı idrar yapma gözlenir. Bu nedenle bu tür tedaviler öncesinde kan sulandırıcı ilaçların kullanımı bırakılmalıdır.

Perkütan böbrek cerrahisi nedir?

2 santimden büyük, şok dalga tedavisinin etkili olmadığı veya olacağı düşünülen diğer tüm taşlar için uygulanan bir uygulamadır. Her yaş grubuna yapılabilir. İşlemi şöyle kısaca tarif edebiliriz: Önce sırtın yan tarafından böbrek üzerine yakın bir yere 1.5 santimlik bir kesi yapılır. Buradan börek içine 1 santimlik boru yerleştirilir. Borunun içine konulan özel endoskoplarla (nefroskop) ulaşılan taşlar bütün olarak ya da kırılarak alınır. Ameliyatın sonunda genellikle böbrek içine bir kateter yerleştirilir (nefrostomi). Ertesi gün çekilen kontrol grafileri sonrası kateter çekilir ve yara yerinden gelen idrarın kesilmesiyle hastalar taburcu edilir.

Hastanede ne kadar yatmak gerekir?

Ameliyat genellikle hastanede 2-3 gün yatmayı gerektirir. Taburcu olduktan 7-10 gün sonra normal yaşantıya dönülür. Ameliyat öncesi ve sonrası erken dönemde Aspirin ve benzeri kan sulandırıcı ilaçlar mutlaka kesilmelidir.